ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր/Հայ հին և միջնադարյան գրականության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ

Կրթություն

1964-ին ավարտել եմ Խ.Աբովյանի անվան ՀՊՄԻ պատմալեզվագրական ֆակուլտետը` գերազանցության դիպլոմով

Գիտական աստիճան

Բանասիրական գիտությունների դոկտոր, «Ներսես Մոկացի» - ՀՀ ԳԱԱ Մ.Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի մասնագիտական խորհուրդ (մասնագիտություն 642. ԽՍՀՄ ժողովուրդների գրականություն (Հայ գրականություն) – 1972թ.
«Հոգու և մարմնի պրոբլեմը միջնադարի հայ քնարերգության մեջ» - ՀՀ ԳԱԱ Մ.Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի մասնագիտական խորհուրդ, մասնագիտություն 10.01.03-ԽՍՀՄ ժողովուրդների գրականություն (Հայ գրականություն)

Աշխատանքային փորձ
2013-ից Խ.Աբովյանի անվան ՀՊՄՀ հայ հին և միջնադարյան գրականության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ,
1990-ից 2013թ. հայ գրականության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ,
1969-1990թթ. հայ գրականության ամբիոնի դոցենտ,
1968-1969թթ. Խ.Աբովյանի անվան ՀՊՄԻ ասպիրանտուրայի բաժնի վարիչ:
1996-1999 թթ.՝ ՀՊՄՀ հենակետային վարժարանի ուսուցիչ

Կարդացվող դասընթացներ
Բակալավրիատ՝ Հայ հին և միջնադարյան գրականություն, հայ ժողովրդական բանահյուսություն, հայ գրաքննադատության պատմություն

Մագիստրատուրա՝ Հայ հին և միջնադարյան գրականության հիմնական ուղղություններն ու ժանրերը, Գեղարվեստական ստեղծագործության վերլուծության սկզբունքները, Ֆրանսիացի հայագետները և հայ գրականությունը

Գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը

Մասնագիտական բնագավառի նորություններ, միջազգային գիտաժողովների մասնակցություն, թարգմանություն անգլերենից և ֆրանսերենից: Պատրաստել է 15 գիտությունների թեկնածուներ, հիմնել «Եվրոպացի հայագետներ» մատենաշարը

Վերապատրաստում
2005 թվականին մեկ և կես ամիս վերապատրաստվել է Տորոնտոյի գրադարաններից մեկում
Վերապատրաստում արտասահմանյան գրադարաններում:

Մասնակցել է 68 միջազգային և բազմաթիվ հանրապետական գիտաժողովների՝
1995 – Բոստոն , ԱՄՆ
1997 - Բոստոն , ԱՄՆ
2002 – Թբիլիսի, Վրաստան
2003 – Փարիզ, Ֆրանսիա
2019 – Նուրսուլթան, Ղազախստան
2019 – Մոսկվա, Ռուսաստանի Դաշնություն
2020- Սանկտ Պետերբուրգ
2021 – Բելգրադ, Սերբիա
2022 - Մոսկվա, Ռուսաստանի Դաշնություն
1972- առ այսօր բազմաթիվ հանրապետական և միջազգային գիտաժողովներ Երևանում, Գյումրիում, Վանաձորում, Ծաղկաձորում, Գորիսում և այլուր

Մասնակցություն գիտակրթական ծրագրերին
Կրթաթոշակներ, գրանտներ
1962 -1964 – Խ.Աբովյանի անվ. ՀՊՄԻ Լենինյան թոշակ
2000 – 2005 – ՀՀ Գիտության կոմիտեի գրանտ «Ֆրանսիացի հայագետներ» թեմայի համար

Մրցանակներ
Կառավարական.
2012 – ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ
2013 - «Մովսես Խորենացի» մեդալ
2015 – ՀՀ Ազգային ժողովի պատվոգիր
2017 - ՀՀ Ազգային ժողովի պատվոգիր
2022 – ՀՀ վարչապետի հուշամեդալ

Այլ պարգևներ
2007 – ՀՀ ԳՄ Գրական վաստակի համար մեդալ
2007 - Խ.Աբովյանի անվ ՀՊՄՀ-ի «Խաչատուր Աբովյան» մեդալ
2007 – Ֆրիտյոֆ Նանսենի ոսկյա հուշամեդալ
2008 – ՀԳՄ «Նիկոլ Աղբալյան» մրցանակ «Ֆրեդերիկ Ֆեյդին հայագետ» գրքի համար
2012 – ՀՀ ԿԳ նախարարության ոսկե հուշամեդալ
2022 – ՀՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի «Մանուկ Աբեղյան» հուշամեդալ

Խմբագրական գործունեություն. հանդեսներ
ՀԳՄ «Գրական թերթ»
ՀՀ ԳԱԱ «Պատմաբանասիրական հանդես»-ի գլխավոր խմբագրի տեղակալ
ՀՀ ԳԱԱ Մ.Աբեղյանի անվ. գրականության ինստիտուտի «Գրականագիտական հանդես»
ՀՊՄՀ «Մանկավարժության և հոգեբանության հիմնախնդիրներ» ամսագիր
ՀՊՄՀ գիտական տեղեկագիր
ՀՊՄՀ «Հայագիտական հանդես»
«Մանկավարժական համալսարան» պաշտոնաթերթ
ՀՀ նախագահի մրցանակ գրականության գծով (անդամ)
ՀՀ Պետական մրցանակ գրականության գծով (անդամ)
Համաշխարհային Հայկական Կոնգրեսի, Ռուսաստանի Հայերի Միավորման, Սփյուռքի նախարարության «Գրական մրցանակաբաշխություն – 21-րդ դար» (նախագահ)
ՀՀ ԿԳ նախարարության հանրապետական օլիմպիադա գրականության գծով (5 տարի անընդմեջ նախագահ)
Խ.Աբովյանի անվ. ՀՊՄՀ գիտական խորհրդի անդամ
ՀՀ ԳԱԱ Մ.Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի մասնագիտացված խորհրդի անդամ
Խ.Աբովյանի անվան ՀՊՄՀ կառավարման խորհրդի անդամ
ՀՀ մշակույթի նախարարության պետական պատվերով և աջակցությամբ հրատարակվող գրականության ցանկերը ձևավորող խորհրդի անդամ
ՀՀ մշակույթի նախարարության Գրիգոր Նարեկացու մատյանի 1000-ամյա հոբելյանի կառավարական հանձնաժողովի անդամ
Խ.Աբովյանի հիշատակին նվիրված կառավարական հանձնաժողովի անդամ

Ծննդյան 75-ամյակի առթիվ ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի գիտական խորհրդի երաշխավորությամբ լույս է տեսել «Աելիտա Դոլուխանյան. բանասերը, գիտնականը, մանկավարժը» խորագրով կենսամատենագիտությունը՝ 200 էջ ծավալով: Հայաստանի ազգային գրադարանը այն տեղադրել է համացանցում:

Հոդվածներ՝ 700-ից ավելի գիտական հոդվածների հեղինակ, որոնք լույս են տեսել հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, լեհերեն սերբերեն՝ Երևանում, Մոսկվայում, Բելգրադում (Սերբիա), Լեհաստանում, Նուրսուլթանում, ԱՄՆ-ում, Եգիպտոսում, Բեյրութում, Հալեպում, Երուսաղեմում: 35 գրքի հեղինակ է: Հեղինակ է բազմաթիվ գրքերի առաջաբանների:

Հրատարակումներ`Հեղինակ է  33 մենագրությունների և շուրջ 675 գիտական հոդվածների,

Հրատարակած գրքերն են՝
Գրքեր
1. Ներսես Մոկացի, Բանաստեղծություններ, Երևան, 1975 թ.
2. Ներսես Մոկացի, Տաղեր, Երևան,1985թ.
3. Հոգու և մարմնի պրոբլեմը հայ միջնադարի քնարերգության մեջ, Երևան, 1987թ.
4. Խաչատուր Կեչառեցի, Տաղեր, Երևան, 1988թ.
5. Ալիսիա Կիրակոսյանի քնարերգությունը, Երևան, 1999թ.
6. Ֆելիքս Նևը և հայ քրիստոնեական մատենագրությունը, Երևան, 2001թ.
7. Շարլ Ազնավուրը բանաստեղծ, Երևան, 2002թ.
8. Մարի Ֆելիսիտե Բրոսսեն հայագետ, Երևան, 2002թ.
9. Վիկտոր Լանգլուան հայագետ, Երևան, 2003թ.
10. Հայ ժողովրդական բանահյուսություն (ժողովածու), Երևան, 2005թ.
11. Էդուարդ Դյուլորիեն հայագետ, Երևան, 2004թ.
12. Եվրոպացի հայագետները Մաշտոցի և հայոց այբուբենի մասին, Սբ.Էջմիածին, 2005թ.
13. Արշակ Չոպանյանը և հայ հին գրականությունը, Երևան, 2005թ.
14. Գրիշա Դարբինյանի գրական խոհերը, Երևան, 2005թ.
15. Հայ հին գրականության պատմություն (դասագիրք), Երևան, 2006թ.
16. Հայ գրականության տեսություն (դասագիրք), Երևան, 2006թ.
17. Հայ գրականության դասավանդման մեթոդիկա (դասագիրք) , Երևան, 2006թ.
18. Проблема души и тела в средневековой армянской поэзии, «Զանգակ-97», Երևան,2008թ.
19. Հայ ժողովրդական բանահյուսություն (ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, 2008թ.
20. Ֆրեդերիկ Ֆեյդին հայագետ, Երևան, 2008թ.
21. Ներսես Մոկացի. կյանքը և գործունեությունը, Սբ.Էջմիածին,2009թ.
22. Դրվագներ հայ գրաքննադատական մտքի պատմությունից (ուսումնական ձեռնարկ), Երևան, 2009թ.
23. Ֆրեդերիկ Մակլերը հայագետ, Երևան, 2011թ.
24. Նորայր Ադալյանի ստեղծագործությունը, Երևան, 2011թ.
25. Հայ միջնադարյան գրականության հիմնական ուղղություններն ու ժանրերը (ուսումնական ձեռնարկ), Երևան, 2012թ.
26. Համընդհանուր իմաստախոսություններ (անգլերեն-հայերեն), Երևան, 2012թ.
27. Գեղարվեստական գրականության վերլուծման որոշ սկզբունքներ (ուսումնական ձեռնարկ), Երևան, 2013թ.
28. Սեն-Մարտենը ֆրանսիական հայագիտության հիմնադիր, Երևան, 2014թ.
29. Սփիֆեն, Մաքրասեր խոզուկի հեքիաթը (թարգմանություն անգլերենից), Երևան, 2015թ.
30. Խոստացա, ես կպատմեմ (Սոնյա Վայցի հուշագրությունը, թարգմանություն անգլերենից), Երևան, 2017թ.
31. Ֆրանսիացի հայագետներ (XIX-XX դարեր), Երևան, 2018թ.
32. Ժան-Պիեռ Մահեն հայագետ, Երևան, 2020թ.
33. Встречи с русской литературы в Армении (Сборник статей), Ереван, 2021г.
34. Մորուս Հասրաթյան (մենագրություն), Երևան, 2022թ.
35. Նիկողայոս Ադոնց, «Վարք մեծաց» մատենաշար (մենագրություն), 2022թ.
36. Հայ Բագրատունիների մայրաքաղաք Անին օտարազգի հայագետների և ճանապարհորդների գնահատմամբ, 210 էջ, «Արեգ» հրատ. (գտնվում է տպագրության ընթացքում)

Տպագրել է 650-ից ավելի գիտական և այլ հոդվածներ, որոնք լույս են տեսել նաև ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, լեհերեն, սերբերեն լեզուներով:

Մասնացություն՝ 55 միջազգային գիտաժողովների (Հայաստան, ԱՄՆ,  Վրաստան, Ֆրանսիա, Ղազախստան, Ռուսաստան)

Ծննդյան 75-ամյակի առթիվ ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի գիտական խորհրդի երաշխավորությամբ լույս է տեսել «Աելիտա Դոլուխանյան. բանասերը, գիտնականը, մանկավարժը» խորագրով կենսամատենագիտությունը՝ 200 էջ ծավալով: Հայաստանի ազգային գրադարանը այն տեղադրել է համացանցում:

Հեղինակ է 750-ից ավելի գիտական հոդվածների, որոնք լույս են տեսել հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, լեհերեն սերբերեն՝ Երևանում, Մոսկվայում, Ղազախստանում, Սերբիայում, Լեհաստանում, ԱՄՆ-ում, Եգիպտոսում, Բեյրութում, Հալեպում, Երուսաղեմում:
Նրա “Проблема души и тела в средневековой армянской поэзии” գիրքը, ևս երեք գրքեր, դրված են Հարվարդի համալսարանի գրադարանի գանձարանում:

ORCID ID https://orcid.org/0000-0001-9526-9464 

Պարգևներ` ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, Մովսես Խորենացի մեդալ, Նիկոլ Աղբալյան մրցանակ, Խաչատուր Աբովյան մեդալ, Ֆ.Նանսենի ոսկե մեդալ, Հայաստանի գրողների միության գրական վաստակի մեդալ, Գիտության և կրթության նախարարության ոսկե մեդալ, ՀՀ Ազգային ժողովի պատվոգիր

Լեզուներ` հայերեն,գրաբար,ռուսերեն, ֆրանսերեն, անգլերեն