ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն,

Խ Աբովյանի անվան ՀՊՄՀ Համաշխարհային պատմության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր, ակադեմիկոս (համատեղությամբ), նույն համալսարանի Հայկական քաղաքակրթության ուսումնասիրման լաբորատորիայի վարիչ (համատեղությամբ): ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտում գործող ԲՈՀ-ի 006 մասնագիտական Խորհրդի նախագահ

Կրթություն
Հայաստանի ԳԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ասպիրանտուրա – 1980
Երևանի պետական համալսարանի արևելագիտության ֆակուլտետի թուրքագիտության բաժին – 1977

Գիտական աստիճան
Պ.գ.դ.- (Ցեղասպանության ծրագրի ծագումնաբանությունը Օսմանյան կայսրությունում (1876-1920)), ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 2009 թ.,
Պ.գ.թ. – (Օսմանիզմի դոկտրինան Օսմանյան կայսրության քաղաքական կյանքում (19-րդ դարի 50-70-ական թթ)), Հայաստանի ԳԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 1983 թ.

Աշխատանքային փորձ
Հայաստանի Գիտությունների Ակադեմիա`
1. Արևելագիտության ինստիտուտ` կրտսեր, ավագ, առաջատար գիտաշխատող, Թուրքիայի ուսումնասիրման գիտական խմբի ղեկավար, Թուրքիայի բաժնի վարիչ, տնօրեն – 1981 թթ. - մինչև օրս
2. Սփյուռքի ուսումնասիրման բաժնի վարիչի տեղակալ - 1988–1991 թթ.
ԱՄՆ Կալիֆորնիայի Բըրքլի համալսարանի ավագ հետազոտող – 2001-2002 թթ
Գերմանիայի Բոխում քաղաքի Ռուհրի համալսարանի հետազոտող – 1999-2000 թթ
Գերմանիայում ՀՀ դեսպանատան խորհրդական - 1996-1997 թթ.
ՀՀ Նախագահի աշխատակազմի վերլուծական բաժնի վարիչի տեղակալ – 1992-1996 թթ.
Հայաստանի Գերագույն Խորհրդի միջազգային հարաբերությունների գծով ավագ փորձագետ – 1991-1992 թթ.

Կարդացվող դասընթացներ
Մագիստրատուրա`
1. Թուրքական պետության կազմավորման մեխանիզմները,
2. Ցեղասպանությունները և արդի միջազգային կազմակերպությունները

Գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը
Թուրքագիտություն, ցեղասպանագիտություն, նոր և նորագույն պատմություն, տարածաշրջանային խնդիրներ

Վերապատրաստումներ
1. Կենտրոնական Եվրոպական Համալսարանի (Բուդապեշտ, Հունգարիա) Միջազգային քաղաքականության ուսումնասիրման գիտական մրցույթի հաղթող – 2002-2003 թթ.
2. Ֆուլբրայթի անվան (ԱՄՆ) միջազգային գիտական մրցույթի հաղթող – 2001-2002 թթ.
3. Հումբոլդտի անվան (Գերմանիա) միջազգային գիտական մրցույթի հաղթող – 1999-2000 թթ.

Անդամակցություն
Միջազգային գիտական պարբերականների խմբագրական խորհրդի անդամ`
1. “International Journal of Research and Humanities Studies: international, double-blind peer-reviewed, open-access” (San Francisco, USA),
2. “Россия и новые государства Евразии”, ИМЭМО РАН (Москва, Россия),
3. “Asiatica: Труды по философии и культурам Востока”, СПбГУ (Санкт-Петербург, Россия),
4. “Sociology and Anthropology: International Peer-Reviewed Journal”, Horizon Research Publishing (Alhambra, USA):
Միջազգային գիտական և կրթական կազմակերպությունների անդամ`
1. New Westminster College (Vancouver, Canada),
2. Wikistrat Inc (Washington D.C., USA),
3. Fulbright Association (Washington D.C., USA):
ՀՀ Հանրային խորհրդի անդամ և նրա կրոնի, սփյուռքի ու միջազգային ինտեգրման հանձնաժողովի նախագահ:

Հրապարակումներ` 2011-2015 թթ.

1. Ottoman Empire: The Genesis of the Program of Genocide (1876 - 1920), Yerevan: Zangak-97, 2011, 175 p.
2. Օսմանյան կայսրությունում 1890 թթ. կեսերի Հայկական կոտորածների գիտական գնահատականի հարցի շուրջ, - Թյուրքագիտական եվ օսմանագիտական հետազոտություններ VII, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ. Ռուբեն Սաֆրաստըանի խմբագրությամբ, Երևան, Լուսակն, 2011, էջ 134 – 140:
3. Ելույթ խորհրդարանում, - Հայ-թուրքական հարաբերություններ. հիմնախնդիրներ և հեռանկարներ: Խորհրդարանական լսումներ, 19 – 20 դեկտեմբերի, 2007 թ., Երևան, ՀՀ Ազգային ժողով, 2011, էջ 63 – 67:
4. Եվրասիայի հայեցակարգը. թուրքական մեկնաբանություններ (1990-ականների վերջ – 2000-ականների սկիզբ), - Միջազգային հարաբերություններ. Հայկական աշխարհ, 2011, թիվ 4, էջ 20-22:
5. Genocidal Programs against the Armenian People, - Raum der Begegnung: Perspektiven der Bildung, Forschung und Lehre im Spannungsfeld multikultureller und multireligiöser Gesellschaft: Festschrift für Kurt Willibald Schönherr, Herausgegeben von Friedrich Erich Dobberahn und Peter Schierz, Wambach: via verbis verlag, 2011, S. 180 – 212.
6. Ottoman Empire: Program of Genocide (1915), - The Crime of Genocide: Prevention, Condemnation and Elimination of Consequences: Proceedings of International Conference, Yerevan, December 14-15, 2010, Yerevan: Ministry of Foreign Affairs, 2011, p. 204-216.
7. Empire Ottoman: la genèse du programme de génocide (1876-1920), Erévan: Zangak Publishing House, 2012, 232 p.
8. Թուրքիայում աշխարհաքաղաքական մտքի ծագումնաբանության հարցի շուրջ. Սուաթ Իլհանի “Վտանգի տեսությունը”, - Աշխատանքային տետրեր, 2012 թ., հմ. 3, էջ՝ 110-115:
9. Արկածախնդրության ակունքները. Թուրքիան և իրադրության սրումը Մերձավոր Արևելքում 2006 թ. ամռանը, - Միջազգային հարաբերություններ. Հայկական աշխարհ, 2013, թիվ 6, էջ 10-12:
10. Middle Eastern Scholar as Cultural Diplomat: Helping to Transform The Levant into a More Secure Region, - Bucharest Forum: Levant, Cradle of Cultural Diplomacy. Rediscovering the Mediterranean, Bucharest, May 23-25, 2013, Academy for Cultural Diplomacy, Berlin, p. 34.
11. Երվանդ Սարգսյան (Ծննդյան 100-ամյակի առթիվ), - Պատմա-բանասիրական հանդես, 2013, 1, էջ 241 – 244:
12. Les programmes du génocide dans l’Empire Ottoman, 2ème édition revue et corrigé, Erévan: Zangak Publishing House, 2013, 232 p.
13. Արևելագիտության ինստիտուտ, - Պատմա-բանասիրական հանդես, 2013, 2, էջ 66 – 77 (համահեղինակ` Ռոբերտ Ղազարյան):
14. Թուրքական պաշտոնական վավերագրերը Հայոց ցեղասպանության նախապատրաստման մասին, - Հայագիտական միջազգային երկրորդ համաժողով “Հայագիտությունը և արդի ժամանակաշրջանի մարտահրավերները”, 17-19 հոկտեմբերի, 2013. Զեկուցումների դրույթներ, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ “Գիտություն” հրատարակչություն, 2013, էջ 287-288:
15. Геостратегия Турции и Южный Кавказ, - Материалы международного стратегического форума “Динамика региональной безопасности на Южном Кавказе (29-30 ноября 2012г.): Рабочие тетради, приложение к военно-научному журналу “Айкакан банак” Института национальных стратегических исследований им. Д. Канаяна МО РА, специальный выпуск, 2013, Ереван, 2013, с. 135-144.
16. Les programmes de génocide du peuple arménien dans l’Empire Ottoman, - Journal of Armenian Studies: International Review of Armenian Studies, National Academy of Sciences of RA, Yerevan : 2013, N 1 (1), p. 107-134.
17. Համաշխարհային պատմություն. Նոր դարեր. Դասագիրք հանրակրթական հիմնական դպրոցի համար. 8-րդ դասարան, Երևան, Զանգակ, 2013, 176 էջ (Համահեղինակներ` Ա.Ստեփանյան, Ա. Նազարյան):
18. Օսմանյան կառավարության որոշումը հայերի տեղահանության մասին (1915 թ. մայիսի 30), - Հայագիտության հարցեր. հանդես, Երևանի պետական համալսարան, Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ, 2014, 1, էջ 5 – 19:
19. Modern Conservatism as a World Perception and Political Movement: The Case of American Neocons and Paleocons, - Wisdom, The Armenian State Pedagogical University after Khachatur Abovyan, 2014, 1(2), p. 96 – 102.
20. Նախաբան, - Թուրքիայի հանրապետության պատմություն. Բուհական դասագիրք, պատասխանատու խմբագիր Ռուբեն Սաֆրաստյան, ԵՊՀ-ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2014, էջ 9-11:
21. Օսմանյան կայսրության փլուզումը և ազգայնամոլական շարժման հաղթանակը (1918-1922 թթ), - Թուրքիայի հանրապետության պատմություն. Բուհական դասագիրք, պատասխանատու խմբագիր Ռուբեն Սաֆրաստյան, ԵՊՀ-ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, Երևան, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2014, էջ 12-47:
22. Թուրքական պաշտոնական վավերագրերը Հայոց ցեղասպանության նախապատրաստման մասին, - Հայագիտական միջազգային երկրորդ համաժողով: Հայագիտությունը և արդի ժամանակաշրջանի մարտահրավերները: 17-19 հոկտեմբերի, 2013: Զեկուցումների ժողովածու, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ, 2014, էջ 473-475:
23. Հայկական Հարցը ներկա փուլում և Թուրքիան, - Քաղաքագետների և միջազգայնագետների համահայկական համաժողով. Համաժողովի նյութեր 19-20. 11. 2012, Երևան, ՀՀ Սփյուռքի նախարարություն, 2014, էջ 235-239:
24. Az oszmán politika keresztényellenes mozzanatai a tanzimat reformok idején: az egyenjogúságtól az oszmánosításig és a népirtás tervéig, - Rubicononline, 2015/5-6, - http://www.rubicon.hu/magyar/oldalak/onlineplusz_2015_5_6/
25. Deux programmes ottoman de génocide (1876 et 1915) : Un analyse comparative, - Du Génocide des Arménins à la Shoah: Typologie des massacres du XX siècle. Sous la direction de Gérard Dédéyan, Carol Iancu, Toulouse: éditions Privat, 2015, p. 185-208.
26. Ottoman Empire: Program of Genocide against Armenians (1915), - Միջազգային հարաբերություններ. Հայկական աշխարհ, 2015, 1, էջ 32-37:
27. Analysis of the Turkish Program of the Armenian Genocide, - Fundamental Armenology: Journal in the English language, 2015, Issue 1, - http://www.fundamentalarmenology.am/datas/pdfs/10.pdf
28. The Decision of the Ottoman Government on the Deportation of Armenians (May 30, 1915), - Fundamental Armenology: Journal in the English language, 2015, Issue 1, - http://www.fundamentalarmenology.am/datas/pdfs/103.pdf
29. Россия и армяне Кавказа и Ближнего Востока: вопросы геостратегии, - Религия и политика на юге России: аспекты взаимодействия (Международная конференция, г. Москва, Президент-отель, 8 июня 2015 г.), Москва: Научное общество кавказоведов, ИП Лобанов В.И., Книжный мир, 2015, с. 49-56.
30. Турецкая авантюра в Сирии: время расплаты близко, - The Analyticon, Сентябрь 2015, http://theanalyticon.com/?p=6803&lang=ru
31. Դիվանագիտությունն ընդդեմ ցեղասպանության. Անտանտի երեք երկրների 1915 թ. մայիսյան Հայտարարագիրը (ակունքները և հետևանքները), - Հայոց ցեղասպանություն-100. ճանաչումից` հատուցում: Միջազգային գիտաժողով 15-16 հոկտեմբերի, 2015: Զեկուցումների դրույթներ: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ “Գիտություն” հրատարակչություն, 2015, էջ 13-16:
32. Государственная программа Геноцида армян: анализ турецких документов, - Геноцид как духовно-нравственное преступление против человечества: Тезисы международной научной конференции 23-24 октября, Российская и Ново-Нахичеванская епархия ААЦ-Музей-Институт геноцида НАН РА, Москва, 2015, с. 9-10.
33. Ottoman Empire: The Genesis of the Program of Genocide (1876 - 1920), Yerevan: Zangak-97, 2015, 175 p. (Second Edition).
34. Հայոց պատմության արդիական դարաշրջանի պարբերացման խնդիրները, - Հայագիտության հարցեր, N 3 (12), Երևանի պետական համալսարան, Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ, 2017, էջ 227-230:
35. Ականավոր գիտնականի անմոռանալի կերպարը, - Վլադիմիր Բարխուդարյան - 90, Ե., 2017, էջ 191-193:
36. Տարածաշրջանային մարտահրավերներ. Գլխավոր խմբագրի սյունակ, - Ժամանակակից Եվրասիա, Ռուբեն Սաֆրաստյանի խմբագրությամբ, Հատոր VI (2), Երևան, 2017, էջ 10-15:
37. Մտորումներ Հայկական հարցի մասին, - Հայաստանի Հանրապետություն, 29.02.2020:
38. Հայոց ցեղասպանության Քեմալական Թուրքիայի ծրագիրը (1920 թ.), - Պատմության դասերը. 1920-2020 թթ.: Հին խնդիրներ և նոր մարտահրավերներ, Գյումրի, 2020, էջ 23-62:
39. Իմաստավորելով Հայկական հարցը 21-րդ դարում: Մաս առաջին. Հայկական հարցի ձևավորումը, - Վէմ համահայկական հանդես, ԺԲ (ԺԸ) տարի, թիվ 2 (70), ապրիլ-հունիս, 2020, էջ 10-18:
40. Հայաստանը Թուրքիայի հարավկովկասյան աշխարհառազմավարությունում. պատմական և տեսական որոշ դիտարկումներ, - Գիտական Արցախ, №3(10), 2021, Երևան, «ԱՐՑԱԽ» հրատարակչություն, էջ 22-33:
41. The Concept of Proto-Genocide, - Genocide as a spiritual and moral crime against humanity, - Proceedings of international scientific conference, 23 – 24 October 2015: The Russian and New Nakhichevan Diocese of the Armenian Apostolic Church, The Armenian Genocide Museum-Institute of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia, Moscow, «Ключ-С», 2017, p.63-71.
42. Turkey in the Period of Neo-Ottomanism of Erdoğan: The Adventurous Foreign Policy and the Insolent Denialism, - Fundamental Armenology: Journal in the English language, National Academy of Sciences of RA, 2017, Issue 1, p. 135-138, - http://www.fundamentalarmenology.am/issues/12/ISSUE-1-(5)-2017.html
43. The War of Turkey Against Armenia: Analyzing The Turkish Documents (November 1920), - Fundamental Armenology, National Academy of Sciences of RA, Issue 2 (6) 2017, p. 131-151, - http://www.fundamentalarmenology.am/datas/pdfs/484.pdf
44. New Geopolitics for A Small Country: Armenia in Wikipedia: Since Editor’s Desk, - Contemporary Eurasia, Edited by Ruben Safrastyan, Volume VI (1), Yerevan, 2017, p. 4-8.
45. The genesis of Policy of Armenian Genocide. - Oriental Studies and Interfaith Dialogue. Essays in Honour of József Szécsi. Edited by Máté Hidvégi. Budapest: L’Harmattan, 2018, p.641-662.
46. Genocide of The Armenians in The Ottoman Empire: Last Week of May 1915, - Fundamental Armenology: Journal in the English language, National Academy of Sciences of RA, 2018, Issue 1 (7), p.74-78. - http://www.fundamentalarmenology.am/datas/pdfs/524.pdf.
47. On the role of Armenians in the process of modernization of the Ottoman Empire during Tanzimat, - Fundamental Armenology, № 2 (8), 2018, p. 75-83. - https://fundamentalarmenology.am/Article/15/571/ON-THE-ROLE-OF-ARMENIANS-IN-THE-PROCESS-OF-MODERNIZATION-OF-THE-OTTOMAN-EMPIRE-DURING-TANZIMAT.html
48. Armenian Community of USA: Lobbing and Geopolitics, - Polsko-Armeński rocznik z zakresu historii, prawa i nauk politycznych. Redakcja naukowa prof. Ruben A. Safrastyan, dr Jarosław Turłukowski, mgr Michał P. Sadłowski, Warszawa: Instytut Prawa Wschodniego im. Gabriela Szerszeniewicza, 2019, p. 17–24.
49. Turkish Geopolitical Thought: Problems of Genesis (1990s), - International Studies Journal, Tehran, Vol. 16, No. 3 (63), Winter 2020, p. 157-170.
50. Die Zweite Tanzimat-Phase: Konzept der "Verschmelzung und Zusammenführung", - The Countries and Peoples of the Near and Middle East, Volume XXXII, Part 2. Yerevan: Gitutyun, 2019, S. 134-155.
51. Osmanisches Reich: die Verstärkung des Antichristentums in den 50-60er Jahren des 19. Jahrhunderts, - The Countries and Peoples of the Near and Middle East, Volume XXXII, Part 2. Yerevan: Gitutyun, 2019, S. 207-221.
52. Völkermord: Theoretische Überlegungen, - Wirkfeld des Geistes: Perspektiven christozentrischer Spiritualität. Festschrift für Paul Imhof zum 70. Geburtstag. Herausgegeben von Antje Rüttgardt und Peter Maria Bajorat. Wambach: via verbis verlag, 2019, S. 398-413.
53. Osmanisches Reich in den Jahren 1871-1875: Die Krisentendenzen, - The Countries and Peoples of the Near and Middle East, Volume XXXIII, Part 1. Yerevan: Gitutyun, 2020, S. 250-259.
54. Völkermord: Theoretische Überlegungen, - Wirkfeld des Geistes: Perspektiven christozentrischer Spiritualität. Festschrift für Paul Imhof zum 70. Geburtstag. Herausgegeben von Antje Rüttgardt und Peter Maria Bajorat. Wambach: via verbis verlag, 2019, S. 398-413.
55. Фактор армянской диаспоры: геополитическое измерение (на примере деятельности армянского лобби в США), - Постсоветское пространство: роль внешнего фактора. Сборник статей, Москва, ИМЭМО РАН, 2018, с. 73-78.
56. Неоосманске амбиције турске политике, - Печат, Број 637, Београд, 2020.
57. A Gênese da Política do Genocídio Armênio (1876 - 1915), - Genocídio Armênio: Protótipo do Genocídio dos Tempos Modernos, Maria Luiza Tucci Carneiro, Lusine Yeghiazaryan (orgs.) - São Paulo: Editora da Universidade de São Paulo, 2021, P. 95-125
58. Համաշխարհային պատմություն. Ընդհանուր և բնագիտամաթեմատիկական հոսքեր (10-րդ դասարանի դասագիրք), Ե., «Զանգակ» հրատ., 2017, 192 էջ (Համահեղինակներ՝ Քոսյան Ա., Գրեկյան Ե.):
59. Համաշխարհային պատմություն. Հումանիտար հոսք (11-րդ դասարանի դասագիրք), Ե., «Զանգակ» հրատ., 2017, 256 էջ (Համահեղինակ՝ Քոսյան Ա.):
60. Համաշխարհային պատմություն. Ընդհանուր և բնագիտամաթեմատիկական հոսքեր (11-րդ դասարանի դասագիրք), Ե., «Զանգակ» հրատ., 2017, 160 էջ (Համահեղինակ՝ Քոսյան Ա.):
61. Համաշխարհային պատմություն: 12-րդ դասարան: Հումանիտար հոսքի դասագիրք: Երևան, «Զանգակ» հրատ., 2018, 256 էջ (Համահեղինակներ՝ Պետրոսյան Վ., Նազարյան Ա.):
62. Համաշխարհային պատմություն: 12-րդ դաս.: Ընդհանուր և բնագիտամաթեմատիկական հոսքերի դասագիրք: Երևան, «Զանգակ» հրատ., 2018, 128 էջ (Համահեղինակներ՝ Նազարյան Ա., Պետրոսյան Վ.):
63. Համաշխարհային պատմություն: Նոր դարեր: Դասագիրք հանրակրթական հիմնական դպրոցի 8-րդ դասարանի համար: Երևան, «Զանգակ» հրատ., 2018, 176 էջ (Համահեղինակներ՝ Ստեփանյան Ա., Նազարյան Ա.):
64. Համաշխարհային պատմություն 9: Նորագույն շրջան: Մաս 1: Երևան, «Զանգակ» հրատ., 2019, 88 էջ (Համահեղինակներ՝ Ստեփանյան Ա., Նազարյան Ա.):
65. Համաշխարհային պատմություն 9: Նորագույն շրջան: Մաս 2: Երևան, «Զանգակ» հրատ., 2019, 96 էջ (Համահեղինակներ՝ Ստեփանյան Ա., Նազարյան Ա.):
66. Թուրքիայի Հանրապետության պատմություն: Բուհական դասագիրք (երկրորդ լրամշակված հրատարակություն): ԵՊՀ - ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, Երևան, ՎՄՎ-Փրինթ, 2018, 364 էջ (Համահեղինակներ՝ Մելքոնյան Ռ., Դումանյան Ա., Տեր-Մաթևոսյան Վ., Չաքրյան Հ., Գեղամյան Վ.):
67. Մուսթաֆա Քեմալ. պայքար Հայաստանի Հանրապետության դեմ (1919-1921 թթ.), ՀՀ Սփյուռքի նախարարություն - ՀՀ ԳԱԱ Արեվելագիտության ինստիտուտ, Երևան, «ՏԻՐ» հրատարակչությոն, 2019, 140 Էջ:
68. Թուրքիայի քաղաքականությունը Հայաստանի նկատմամբ «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության կառավարման ժամանակահատվածում (2002–2012 թթ.): Հեղինակներ՝ Ռ. Սաֆրաստյան, Վ. Տեր–Մաթևոսյան, Տ. Մանուկյան, Ա. Հովհաննիսյան, Երևան, «Զանգակ», 2020, 184 էջ:
69. El plan estatal del genocidio de los armenios, Ereván, Gitutyun, 2018, 48 p.

ORCID ID  https://orcid.org/0000-0002-4688-6412

Պարգևներ
“Մովսես Խորենացի” և “Գարեգին Նժդեհ” մեդալներ, ՀՀ Ազգային ժողովի պատվոգիր

Լեզուներ
Ռուսերեն, թուրքերեն, գերմաներեն, անգլերեն