Մաթեմատիկայի և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր
ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, ֆիզ. մաթ. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր/Մաթեմատիկայի և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոն
Կրթություն
1953 – 1958 թթ. Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետի մեխանիկայի բաժին
Գիտական աստիճան
ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, 1994թ. ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ, 1990թ., 1978թ., Ուկրաինայի Գիտությունների ակադեմիայի մեխանիկայի ինստիտուտ
ՀՀ ԳԱԱ անդամություն 1964թ., ՍՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի մեխանիկայի ինստիտուտ /դոկտորական – «Բարակ սալերի և թաղանթների մագնիսաառաձգականության հարցեր»,
թեկնածուական –«Գերձայնային գազով շրջհոսելիս անիզոտրոպ թաղանթների և սալերի կայունության խնդիրներ», դոկտորական – «Բարակ սալերի և թաղանթների մագնիսաառաձգականության հարցեր»
Աշխատանքային փորձ
2002 - 2007 թթ. ԵՊՀ ռեկտորի խորհրդական
1998 - 2002 թթ. ՀՀ Բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի նախագահ
1994 - 1998 թթ. Հայկական պետական մանկավարժական ինստիտուտի ռեկտոր
1993 - 1995 թթ. ԵՊՀ կիրառական մաթեմատիկայի և ինֆորմատիկայի ֆակուլտետի դեկան
1983 թ-ից մինչ օրս ԵՊՀ կիրառական մաթեմատիկայի և ինֆորմատիկայի ֆակուլտետի մաթեմատիկական մեթոդների և մոդելավորման ամբիոնի պրոֆեսոր
1988 - 2001 թթ. նշված ամբիոնի վարիչ
1986 - 1987 թթ. ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտի տնօրեն
1979 - 1988 թթ. ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտի մագնիսաառաձգականության
1964 - 1979 թթ. ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող
1958 - 1964 թթ. ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտումի գիտաշխատող, բաժնի վարիչ
Կարդացվող դասընթացներ
Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ
Մասնակի ածանցյալներով հավասարումներ
Կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների ինտեգրալ ձևափոխություններ
Ալիքային պրոցեսների մաթեմատիկական մոդելավորում
Տատանումներ և կայունություն
Սինգուլյար ինտեգրալ հավասարումներ և դրանց կիրառությունը ֆիզիկական պրոցեսներում
Հոծ միջավայրերի և ֆիզիկական դաշտերի փոխազդեցության մաթեմատիկական մոդելավորում
Գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը՝ Մեխանիկա,
Աշխատանքներն հիմնականում ընդգրկում են հոծ միջավայրի մեխանիկայի հետևյալ ոլորտները.
Տատանումներ և կայունություն: Այս ոլորտում առաջարկված են շերտավոր անիզոտրոպ սալերի և թաղանթների ոչ գծային ստիպողական, պարամետրական և ֆլատերային տատանումների հոտազոտման արդյունավետ հաշվարկային սխեմաներ և անալիտիկ մեթոդներ, որոնց կիրառմամբ ցույց է տրվել.
ստիպողական տատանումներում նոր տիպի ռեզոնանսների հանդես գալը` պայմանավորված ոչ գծայինությամբ հաշվառմամբ;
շրջհոսման մինչկրիտիկական արագությունների դեպքում ստացիոնար տատանումների գոյության հնարավորությունը;
ստորին կրիտիկական արագության գոյությունը և նրա մեծության հաշվման ուղիները:
Կառուցված է հաղորդիչ բարակ մարմիններում փոխկապակցված մեխանիկական և էլեկտրամագնիսական պրոցեսների նկարագրման ու հետազոտման ընդհանուր տեսություն (համահեղինակներ Ս.Ա.Համբարձումյան և Մ.Վ.Բելուբեկյան): Ձևակերպված են մաթեմատիկական ֆիզիկայի համապատասխան նոր խնդիրների դրվածքները և այդ հիմքի վրա ի հայտ են բերված մի շարք նոր երևույթներ` պայմանավորված հոծ միջավայրերի և տարբեր բնույթի ֆիզիկական դաշտերի փոխազդեցությամբ: Դրանցից են.
պարամետրական ռեզոնանսի հնարավորության բացառումը; վտանգավոր ֆլատերային տատանումների մարումը; տատանման հաճախության էական մեծացումը; ստիպողական տատանումների ամպլիտուդի էական փոքրացումը հաստատուն մագնիսական դաշտի օգնությամբ;
“մխոցային տեսության” հայտնի բանաձևի ընդհանրացումը;
ստիպողական և պարամետրական տիպի ռեզոնանսային տատանումների գրգռման հնարավորությունը ոչ ստացիոնար մագնիսական դաշտի օգնությամբ;
տարբեր բնույթի ստիպողական և պարամետրական տատանումների վարքի ղեկավարումը հաստատուն մագնիսական դաշտի միջոցով;
ոչ գծային մագնիսաառաձգական տատանումների ամպլիտուդա-հաճախականություն կապի օպտիմալ կառավարումը ստացիոնար մագնիսական դաշտի առկայությամբ, և այլն:
Կատարված է նաև ստացված հիմնական տեսական արդյունքների փորձնական ստուգումը: Այս հետազոտությունները և նրանց արդյունքները հիմք են հանդիսացել նրա երեք մենագրությունների համար, որոնք լույս են տեսել Մոսկվայում ՙՆաուկա՚ հրատարակչության կողմից 1977 և 1996 թ. (համահեղինակներ Ս.Ա.Համբարձումյան, Մ.Վ.Բելուբեկյան և Ս.Ա.Համբարձումյան) և Երևանում ԵՊՀ հրատարակչության կողմից 1999 թվականին:
Ալիքային պրոցեսներ: Այս ոլորտում մշակվել են պյեզոմագնիսական և մագնիսաստրիկցիոն միջավայրերում մագնիսաակուստիկ փոխկապակցված ալիքների տարածման հետազոտման տեսական հիմքերը: Ապացուցվել է պյեզոմագնիսական (կամ մագնիսաստրիկցիոն) էֆեկտով պայմանավորված սահքի մակերևութային և ճեղքային նոր տիպի ալիքների գրգռման հնարավորությունը:
Հայտնաբերված է նաև ուղեկցվող մակերևութային տատնումների գոյության հնարավորությունը, որը թույլ է տալիս ակուստիկ ալիքները մի պյեզոմագնիսական միջավայրից հաղոդել մի այլ պյեզոմագնիսական միջավայր` առանց մեխանիկական կոնտակտի:
Առաջարկված են ստացիոնար և ոչ ստացիոնար մագնիսական դաշտերում գտնվող գերհաղորդիչ և մագնիսապես փափուկ ֆերոմագնիսական մարմինների, մասնավորապես բարակ սալերի ամրության, կայունության և տատանումների պրակտիկ նշանակություն ունեցող կարևոր խնդիրների մաթեմատիկական մոդելավորման և լուծման մեթոդներ: Այս հետազոտությունները և նրանց արդյունքները հիմք են հանդիսացել նրա չորրորդ մենագրության համար, որը լույս է տեսել Երևանում ԵՊՀ հրատարակչության կողմից 2006 թվականին: (համահեղինակ Զ.Ն.Դանոյան):
Կարևոր արդյունքներ են ստացվել նաև մագնիսական դաշտի ազդեցության տակ դեֆեկտ պարունակող մարմինների ամրության և քայքայման վերաբերյալ: Ցույց է տրված, որ մագնիսաառաձգական լարումները և ինդուկցված մագնիսական դաշտն ունեն արմատի տիպի եզակիություն ճաքի ծայրում: Որոշված է նշված մեծությունների կոնցենտրացիայի գործակիցը կախված նյութի ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները բնորոշող պարամետրերից` այդ թվում տարածության նյութի մագնիսաստրիկցիայի գործակիցներից և արտաքին մագնիսական դաշտի լարվածության մեծությունից:
Ճաքերով հոսանքակիր սալի լարվածադեֆորմացիոն վիճակի ուսումնասիրմանը նվիրված հետազոտությունում ցույց է տրված, որ ջոուլյան տաքացման հետևանքով ճաքերի շրջակայքում ջերմաստիճանը դառնում է խիստ անհամասեռ և այն էապես կախված է ճաքերի դասավորվածություններից և չափերից: Ցույց է տրված, որ ճաքերի շրջակայքում առաջանում են սեղմող լարումներ, որոնք էլ իրենց հերթին, կարող են բերել դիտարկվող սալերի լոկալ անկայունություն:
Ուսումնասիրված է ճաքերով հոսանքակիր սալում ալիքների դիֆրակցիայի խնդիրը: Հարցը բերված է ռեգուլյար մաս ունեցող կորիզով սինգուլյար ինտեգրալ հավասարումների համակարգի լուծմանը: Համակարգը լուծվել է թվային մեթոդով: Ստացված թվային լուծումների անալիզը ցույց է տվել, որ ա) ծռող մոմենտի ինտենսիվության գործակիցը մոնոտոն նվազող ֆունկցիա է հոսանքի խտությունից և բ) բավականին փոքր խտությամբ էլեկտրական հոսանքը կարող է շոշափելի ազդեցություն ունենալ ճաքի շրջակայքում մագնիսաառաձգական լարումների վարքի վրա:
Անդամակցություն
1990թ. Հայաստանի հանրապետության Ակադեմիայի թղթակից անդամ է, 1994թ. Ակադեմիկ:
ՀՀ ԳԱԱ «Զեկույցներ» հանդես, «ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկա ամսագիր», Լվովում հրատարակվող «Математические методы и физико-механические поля» ամսագիր, «Հայկական բանակ» հանդես, «Տեսական և կիրառական մեխանիկայի ռուսական ազգային կոմիտեի» անդամ, «ՀՀ ԳԱԱ Մեխանիկայի ինստիտուտի գիտական խորհդի» անդամ, «Մեխանիկայի գծով դիսերտացիաների պաշտպանության խորհրդի» անդամ, «ԵՊՀ ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետի խորհրդի»անդամ, «ԵՊՀ գիտական խորհրդի» անդամ, «ԵՊՀ կառավարման խորհրդի» անդամ:
Պարգևներ
ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության ոսկե մեդալ
ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարարության Խ. Աբովյանի անվան ոսկե մեդալ
ՀՀ ԳԱԱ Վաստակագիր
ՀՀ վարչապետի ոսկե մեդալ
ՀՀ Գիտության վաստակավոր գործիչ
Լեզուներ՝ հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն
