ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր/Հայոց Պատմության ամբիոն

Կրթություն
1981-1984 թթ. սովորել է ԵՊՀ Պատմության ֆակուլտետի ասպիրանտուրայում (առկա)
1976 թ. ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի (ԵՊՀ) պատմության ֆակուլտետ
1981թ. գերազանցության դիպլոմով ավարտել է ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետը՝ ստանալով պատմաբանի, պատմության և հասարակագիտության ուսուցչի որակավորում

Գիտական աստիճան
1. 1988 թ. ՀԿԿ ԿԿ-ին առընթեր ՄԼԻ ինստիտուտում գործող Մասնագիտական խորհրդում (դասիչ՝ Դ. 151.14.01) «Հայաստանի Կոմկուսի գործունեությունը բանվոր դասակարգի հասարակական-քաղաքական և աշխատանքային ակտիվության բարձրացման ուղղությամբ տասներորդ հնգամյակի տարիներին» թեմայով պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն՝ ստանալով պատմական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
2. 12.12.2008 թ. ՀՀ ԳԱԱ Պատմության Ինստիտուտում գործող Մասնագիտական խորհրդում (դասիչ՝ 004), «Հայաստանի առաջին հանրապետության պետական անվտանգության համակարգի ստեղծումը և գործունեությունը (1918-1920 թթ.)» թեմայով պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն՝ ստանալով պատմական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան:
3. ՀՀ ԲՈՀ-ի կողմից հաստատվել է 27.03.2009 թ.:
23.01. 2011 թ. ՀՀ ԲՈՀ-ի կողմից ստացել է պրոֆեսորի կոչում:

Աշխատանքային գործունեություն
2014 թ. աշխատում է Խ. Աբովյանի անվան Հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի Հայոց պատմության ամբիոնում
2012 թ.-ից մինչև 2014 թ. ՀՊՃՀ Պատմության և քաղաքագիտության բաժնում զբաղեցրել է պրոֆեսորի հաստիք
2004-2006 թթ. վարիչի պաշտոնակատար է աշխատել ՀՊՃՀ Քաղաքական պատմության ամբիոնում
1998 թ. վարիչի տեղակալ է աշխատել ՀՊՃՀ Սոցիալ-քաղաքական և ընդհանուր տնտեսագիտության դեպարտամենտում:
1989-2012 թթ. ավագ դասախոս, դոցենտ է աշխատել Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարանում (ՀՊՃՀ) (Պոլիտեխնիկ)
1984 թ. դասախոս է աշխատել Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտում:

Կարդացվող դասընթացներ
Բակալավրիատ
1. «Հայոց պատմություն» համահամալսարանական դասընթացը։
2. «Արցախի նորագույն շրջանի պատմությունը» դասընթացը:

Մագիստրատուրա
1. «Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պետաքաղաքական համակարգի պատմության հիմնահարցեր» դասընթացը:
2. «Հայոց նոր պատմության հիմնահարցեր» դասընթացը:
3. «Պետականաշինության գործընթացները Հայաստանի Առաջին հանրապետությունում» դասընթացը։
4. «Հայաստանի Հանրապետության պատմության հիմնահարցեր» դասընթացը
5. «Հայաստանի Հանրապետության պետական անվտանգության համակարգի ստեղծումը և գործունեությունը 1918-1920 թթ. /Հետախուզություն և հակահետախուզություն, բանակ, ՆԳՆ/» դասընթացը:
6. «XIX դարի հայ ազգային-ազատագրական շարժման պատմություն և պատմագրություն»:

Վերապատրաստումներ
• 2015 թվականի փետրվարի 16-ից մարտի 6-ը մասնակցել է Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի կազմակերպած պրոֆեսորադասախոսական անձնակազմի որակավորման բարձրացաման դասընթացին (60 ժամ տևողությամբ):
• 2017 թվականի հոկտեմբերի 09-ից մարտի 20-ը մասնակցել է Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի կազմակերպած պատմության գծով մասնագիտական վերապատրաստտման դասընթացին (36 ժամ տևողությամբ):

Գիտական հետաքրքրությունների շրջանակ
Հեղինակ է շուրջ 120-ից ավելի գիտական և ուսումնամեթոդական հրատարակումների: Ներկայումս աշխատում է հետևյալ ուղղություններով.
1. «ՀՀ պետական անվտանգության համակարգի ստեղծման և զարգացման պատմությունը: Պետական անվտանգության համակարգի պատմաքաղաքական զարգացումները նորագույն ժամանակաշրջանում: Հայկական հետախուզությունը և բանակը 20-րդ դար- 21-րդ դարի սկզբին»:
2. «Հայ-վրացական միջպետական և ազգամիջյան փոխհարաբերությունները 1917-1923թթ.: Հայաստան-Վրաստան պատմաքաղաքական փոխառնչությունները և բախումնային սահմանային- տարածքային և այլ իրավիճակները 20-րդ դարում»:
3. «Հայոց պատմության նորագույն շրջանի հիմնախնդիրները, հայ-վրացական, հայ-ադրբեջանական, հակ-ռուսական միջպետակական հարաբերությունների համալիր հիմնահարցերը: Պատմաքաղաքական կարևորագույն իրադարձությունների և տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական զարգացումների գործընթացների պատմության պատմաքննություն:
4. Հայաստանը 20-րդ դարում: Հայոց պատմություն Պատմահամեմատական վերլուծություն /հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը/»:

Հրապարակումներ

Մենագրություններ
1. Հայկական հետախուզությունը Առաջին Հանրապետության տարիներին (1918- 1920 թթ.), Եր., Ասողիկ հրատ., 2003, 228 էջ:
2. 1918 թ. վրաց-հայկական պատերազմը: ՀՀ Կառավարության ռազմաքաղաքական գործունեությունը և կուսակցությունները, Եր., Ասողիկ հրատ., 2003, 252 էջ:
3. Հայաստանի Առաջին Հանրապետության միլիցիան և Ներքին Գործերի Նախաարությունը (1918 -1920 թթ.), Եր., Ասողիկ հրատ., 2003, 151 էջ:
4. Հայաստանը անդրկովկասյան Հանրապետությունների 1920 թ. ապրիլյան վեհաժողովում: (Հայոց քաղաքական պատմության մի հարցի շուրջ), Եր., Ասողիկ հրատ., 2004:
5. Հայաստանի Հանրապետության պետական անվտանգության համակարգի ստեղծումը և գործունեությունը 1918 -1920 թթ., Եր., Լուսակն հրատ., 2006, 288 էջ:
6. Հայոց պատմության հիմնահարցերի շուրջ , Եր., Լուսակն հրատ., 2007, 100 էջ:
7. Հայաստանի Հանրապետության հետախուզությունը և բանակը (1918-1920 թթ.), ՄենագրությունԵր., Լուսակն հրատ., 2009, 416 էջ:
8. Հայոց պատմություն /մեթոդական ցուցումներ/, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2011, 68 էջ:
9. Հայոց պատմություն /մեթոդական ցուցումներ/, Եր., «Ճարտարագետ» հրատ., 2011, 76 էջ:
10. Հայաստանի Հանրապետությունը 1918-1920 թթ. /ուսումնական ձեռնարկ բուհերի համար/, Երևան, ԵՊՀ, 2011, 204 էջ:
11. Հայոց պատմություն /ուսումնական ձեռնարկ/, Եր., «Ճարտարագետ» հրատ., 2013, 160 էջ:
12. Հայաստանի Հանրապետության պետական անվտանգության համակարգի ստեղծումը և գործունեությունը 1918-1920 թթ. /Հետախուզություն, բանակ, ՆԳՆ/, Եր., ԵՊՀ հրատար., 2015, 746 էջ:
13. Հայ-վրացական ռազմաքաղաքական հարաբերությունները և Լոռու Չեզոք գոտին 1920-1921 թթ. (Տարածքային սահմանազատումը), Եր., ԵՊՀ հրատար., 2015, 92 էջ:
14. Հայ-վրացական ռազմաքաղաքական հարաբերությունները 1918-1921 թթ., Եր., ԵՊՀ հրատար., 2016, 830 էջ:
15. Տիգրան Դևոյանցի հետախուզական գործունեությունը, Եր. Լուսակն հրատ., 2018, 152 էջ:
16. Հայկական զինուժը 1914-1920 թթ., Հայկական զինուժը 1914-1920 թթ., Եր. Լուսակն հրատ., 2020, 715 էջ: համահեղինակներ` Ս. Պողոսյան Ա. Եփրիկյան:
17. Խաչիսարի (Չարդախլու) հերոսական պատմությունից․ Մենագրություն, Երևան, Հեղ․ հրատ․, 2022, 128 էջ։

Գիտական հոդվածներ
1. Հայաստանի Հանրապետության հետախուզական ծառայության գործունեությունը Երևանում Խան-Թեքինսկու դավադրության մերկացման գործում (1918-1920 թթ.), Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես. Հատոր Ա, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2011, էջ 176-196:
2. Հայաստանի Հանրապետության հետախուզական ծառայության ստեղծումը և գործունեությունը 1918-1920 թթ., Լրատու /գիտական հոդվածների ժողովածու/, Ստեփանակերտ, Դիզակ Պլյուս, 2011, N 1 (10), էջ 61-75:
3. Տիգրան Դևոյանցի հետախուզական գործունեության շուրջ, Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների, Եր., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն հրատ.», 2011, N 1 -2, էջ 320 -336:
4. Հայկական հետախուզության փաստաթղթերը Թուրքիայում ռազմաքաղաքական իրադարձությունների մասին (1919 թ. օգոստոս –նոյեմբեր, ռուս.), Պատմաբանասիրական հանդես, Եր., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն հրատ.», 2011, N 1 (186), էջ 309 -322:
5. Հայաստանի Առաջին Հանրապետության զինվորական ներկայացուցիչների արտասահմանյան գործունեության հարցի շուրջ (1918-1920 թթ.), Լրատու /գիտական հոդվածների ժողովածու/, Ստեփանակերտ, Դիզակ Պլյուս, 2011, N 2 (11), էջ 73- 85:
6. Արցախ-Ղարաբաղյան հիմնախնդիրը անդրկովկասյան հանրապետությունների 1920 թ. ապրիլյան վեհաժողովում, Գիտաժողովի նյութեր:// Միջազգային գիտաժողով նվիրված ԼՂՀ և ՀՀ անկախության հռչակման 20-րդ տարեդարձին: Խաղաղ Կովկասը տարածաշրջանի զարգացման գործոն / ԼՂՀ ԿԳՆ: Մեսրոպ Մաշտոց համալսարան, Եր., «Լիմուշ» հրատ., 2011, էջ 275 -290:
7. Օտարերկրյա գործակալների ծավալած հակայկական գործունեության կասեցումը Հայաստանի Հանրապետությունում (1918-1920 թթ.): Անտոն Մարոկուտտիի և Իվան Տարականովի գործը, Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես /գիտական հոդվածների ժողովածու/, Հատոր Բ, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2011, էջ 26-44:
8. Հայկական բանակի հիմախնդիրները և ՀՀ կառավարության, ՆԳՆ մարմինների պայքարը դասալքության դեմ 1918-1920 թթ. Լրատու /գիտական հոդվածների ժողովածու/, Ստեփանակերտ, Դիզակ Պլյուս, 2012, N 1 (12), էջ 141-165:
9. Տիգրան Դևոյանցի զեկուցագրերը Թուրքիայում և Արևմտյան Հայաստանում տեղի ունեցող ռազմաքաղաքական իրադարձությունների մասին, Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների, Եր., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.», 2012, N 2-3, էջ 389-406:
10. Ադրբեջանա-վրացական և թշնամական այլ ուժերի քայքայիչ գործունեության բացահայտման ուղղությամբ 1918-1920 թթ. ՀՀ հետախուզական ծառայության գործունեությունը հանրապետության տարածքում, Լրատու /գիտական հոդվածների ժողովածու/, Եր., «Լիմուշ» հրատ., 2012, 2 (13), էջ 164 -194:
11. Ներքին գործերի մարմինների, միլիցիայի գործունեությունը երկրում կարգ ու կանոնի հաստատման համար 1918-1920 թթ., Միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված Մեսրոպ Մաշտոց համալսարանի գործունեության 15-ամյակին. Կրթությունը և գիտությունը համաշխարհայնացման դարաշրջանում, Եր., «Լիմուշ» հրատ., 2012, էջ 140 -152:
12. Կ.Պոլսում հայկական հետախուզական խմբի ղեկավար Տիգրան Դևոյանցի զեկուցագրերը Թուրքիայում և Հայաստանի Հանրապետության շուրջ տեղի ունեցած ռազմաքաղաքական իրադարձությունների մասին, Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես /գիտական հոդվածների ժողովածու/, հատոր Գ, Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2012, էջ 17-47:
13. Հայաստանի Առաջին Հանրապետության հետախուզական կադրուժը: Դեմքեր ու իրադարձություններ, Լրատու /գիտական հոդվածների ժողովածու/, Ստեփանակերտ, Դիզակ Պլյուս, 2013, 1 (14), էջ 142 -166:
14. ՀՀ կառավարության ֆինանսատնտեսական միջոցառումները Զինվորական նախարարության Գլխավոր շտաբի հետախուզական և հակահետախուզական բաժանմունքի աշխատանքների կազմակերպման բնագավառում (1918-1920 թթ.), Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես /գիտական հոդվածների ժողովածու/, հատոր Բ, Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2013, էջ 7-24:
15. Էջեր Լևոն Բաշինջաղյանի հետախուզական կենսագրությունից, ատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես (Գիտական հոդվածների ժողովածու) Հատոր III, Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2014, էջ 21-40:
16. Հետախուզական ծառայության կազմակերպումը և գործունեությունը ՀՀ-ում 1918-1920 թթ., Լրաբեր հասարակական գիտությունների, Եր., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն հրատ.», 2015 N 2, էջ 241-255:
17. 1918 թ. դեկտեմբերյան վրաց-հայկական պատերազմի պատճառների և սկզբի հարցի շուրջ, Պատմություն և հասարակագիտություն. Տարեգիրք (Գիտական հոդվածների ժողովածու), 2015, N 1, Եր., Խ. Աբովյանի Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան, 2015, էջ 226-249:
18. Մամուկա Գոգիտիձե, Գեորգի Բեժիտաշվիլի, Հայաստանի զինվորական վերնախավը, Հայագիտության հարցեր. Հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2015, N 3 (6), էջ 211-216:
19. Հայ-վրացական տնտեսական փոխհարաբերությունները 1920-1922 թթ., Հայագիտության հարցեր, 2018, 1 (13), Էջ 58-71:
20. From the history of devastating-conspirational turkish-azerbaijani activities in the republic of Armenia (1918-1922), Internauka.org.: «Интер¬на¬ука»: научный журнал. № 8 (42). Февраль 2017 г., М., Изд. «Интернаука», 2018, pp. 37-39:
21. Республика Армении и военно-политичес¬кие отношения на Юге России в 1918-1920 гг., Армяне Юга России: История, культура, общее будущее. Материалы III международной конференции, под ред. Е. Э. Кириллова, Ростов- на Дону, Изд-во ЮНЦ РАН, 2018, с. 81-87:
22. 1918 թ. վրաց-հայկական պատերազմի պատճառների և սկզբի հարցի շուրջ ՀՀ կառավարության, ՀՅԴ և այլ քաղաքական, պատմագիտական մոտեցումների մասին, Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես. (Գիտական հոդվածների ժողովածու). Հայագիտական հան¬դես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2018, էջ 45-64:
23. Թուրքական հատուկ ծառայությունների հետախուզական և սադրիչ-դավադրական գործունեությունը Հայաստանում 1920-1922 թթ., «Վեմ» համահայկական հանդես, 2018, ապրիլ-հունիս, թիվ 2 (62), Էջ 165-177:
24. Հայաստանի Հանրապետության անվտանգության համակարգը 1918-1920 թթ., Հայագիտության հարցեր, 2018, 2 (14), էջ 44-56:
25. ՀՀ հետախուզական ծառայության ներդրումը Զանգեզուրում Ադրբեջանի զինուժի դեմ տարած հաղթանակում (1919 թ. վերջ – 1920 թ. սկիզբ), «Ազգ, պետություն, հայրենիք» պետականության գաղափարը Երրորդ միջազգային գիտաժողովի (Երևան 04.05.2018) նյութերի ժողովածու, Եր., «Արման Ասմանգուլյան» ԱԶ, 2018, Էջ 13-23:
26. Հայաստանի առաջին Հանրապետության հետախուզական ծառայության գործունեության պատմաքաղաքական դասերը// Պատմություն և հասարակա¬գիտություն. Տարեգիրք (Գիտական հոդվածների ժողովա¬ծու), Հատոր 4, Երևան, 2018, էջ 7-26:
27. Ռազմական ուսուցման կազմակերպումը և հայկական բանակի հայացման գործ¬ընթացը 1918-1920 թթ. // Հայկական զինուժը առաջին աշխարհամարտի տարի¬նե¬րին, Գիտաժողովի նյութեր, Գիտական հոդվածների ժողովածու, Եր., 2019, էջ 45-67:
28. Սահմանապահ զորամասերի ստեղծման հիմնախնդիրը Առաջին հանրապետու¬թյունում (1918-1920 թթ), Մեսրոպ Մաշտոց Համալսա¬րանի Լրատու. Գիտական հոդ¬վածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2019, N 1 (21), Էջ 81-91:
29. Հայ-վրացական տարածքային սահմանազատման հինահարցերը 1922-1925 թթ., Հայագիտության հարցեր, 2019, 1 (16), Էջ 65-75:
30. Հայկական զինուժի ձևավորման և կայացման գործընթացները 1918-1920 թթ., Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես. Հատոր 1 (Գի¬տական հոդվածների ժողովածու). Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2019, էջ 55-76:
31. Военно-политические отношение Республики Армении с добровольческой армией А. Деникина, Paradigms of knowledge, № 2, 2019, p. 51-56:
32. Հայկական օդուժը եւ նավատորմը 1918-1920 թթ., Էջմիածին, ՀԶ տարի, հուլիս, 2019, հունիս, էջ 120-141:
33. Հայկական բանակի համար զենք-զինամթերքի հայթայթումը 1918-1920 թթ., Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես. Հատոր 2 (Գի¬տական հոդվածների ժողովածու). Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2019, էջ 95-108:
34. Հայաստան-Վրաստան հարաբերությունները և հողային-տարածքային սահմանազատման հիմնահարցերը 1926-1937 թթ., Մեսրոպ Մաշտոց Համալսարանի Լրատու. Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2019, N 2 (22), էջ 128-142:
35. Declaration of Transcaucasian Federation and formation of the First Republic of Armenia// The Collapse of Empires in the XX-th sentury: New States and new Identities: International multidisciplinary conference, October 24-26, 2019, Erevan, Universite de LLille, Cecille. Ed. By S. Poghosyan, Yerevan, Lusakn Press, 2020, p. 65-80:
36. Ռուսաստանի Հարավի Կամավորական բանակի 1919 թ. Վրաց-ադրբեջանական ռազմաքաղաքական պայմանագրի և ՀՀ զինված ուժերին զենք-զինամթերքի հայթայթման հարցի շուրջ, Մեսրոպ Մաշտոց Համալսարանի Լրատու. Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2020, N 1 (23), էջ 79-97:
37. Հայաստանի և Վրաստանի զինված ուժերը 1918-1921 թթ., Լրաբեր Հասարակական Գի-տու¬թյունների, 2020, N 2 (659), էջ 69-91:
38. Դրուագներ Հայկական Խաչիսար գիււղի հերոսապատման տարեգրութիւնից, Էջմիածին, Տարի ՀԷ (2020), համար Ե, N 5, մայիս, էջ 56-68:
39. Ալ. Շնեուրը հայկական հետախուզության ակունքներում, Մեսրոպ Մաշտոց Համալսարանի Լրատու. Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2021, N 1 (25), էջ 88-105:
40. Revealing The Khan Tekinsky Conspiracy (from the history of counter intelligence of the First Republic of Armenia), Fundamental Amenology (Electronical Journal) № 1 (13), 2021, pp. 51-81: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ: անգլերեն:
41. Հայկական Չարդախլուի հերոսամարտերի պատմութիւնից (1905-1908), Հայկազեան հայագիտական հանդէս, Բէյրութ, Հայկազեան հայագիտական կենտրօն, 2021, հ. 41, էջ 59-83:
42. Հայաստանի Հանրապետությունն Անդրկովկասում Ռուսաստանի հարավի Կամավորական բանակի, Մեծ Բրիտանիայի և Ադրբեջանի հետախուզական ծառայությունների հակամարտությունում 1918-1920 թթ., Մեսրոպ Մաշտոց Համալսա¬րանի Լրատու. Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2021, N 2 (26), էջ 43-68:
43. The Republic Of Armenia In The Conflict Between The South Russian Volunteer Army, British And Azeri Intelligence Services In Transcaucasia In 1918-1920, Fundamental Amenology (Electronical Journal) № 2 (14), 2021, pp. 67-90, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ: անգլերեն:
44. Ազգամիջյան զարգացումները և Անտանտի պետությունները Անդրկովկասում 1917 թ. Հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո, Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես. Հատոր 2 (Գիտական հոդվածների ժողովածու). Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2021, էջ 65-82:
45. The Voluntary Army Of South Of Russia And Republic Of Armenia In The Confrontation Of Intelligence Services Of Caucasus In 1918-1920, Polish Journal Of Science № 48, 2022, Vol. 2, pp. 7-12: ISSN 3353-2389:
46. Լեռնային Ղարաբաղը հայ-ադրբեջանական տարածքային հակամարտության և Անդրկովկասում Մեծ Բրիտանիայի ռազմաքաղաքական ներկայացուցչության գործունեության համատեքստում 1918-1920 թթ․ // Մեսրոպ Մաշտոց Համալսա¬րանի Լրատու. Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2022, N 1 (27), էջ 50-71:
47. Armenian-Azerbaijani territorial conflict and the Karabakh Issue In the context of the activities of the military-and-political representation of Great Britain in the Republic of Armenia and Transcaucasia in 1918-1920// Fundamental Amenology (Electronical Journal) № 1 (15) 2022, pp. 39-73, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ: անգլերեն:
48. Հայաստանում և Անդրկովկասում Իտալիայի ռազմաքաղաքական ներկայացուցչության գործունեության հարցի շուրջ (1918-1920 թթ.)// Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների, 2022, N 2 (665), էջ 31-47:
49. 1918 թ. հայ-վրացական տարածքավեճը Անդրկովկասում՝ Գերմանիայի ռազմաքաղաքական առաքելության համատեքստում// Մեսրոպ Մաշտոց Համալսա¬րանի Լրատու. Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու. Եր., Լիմուշ հրատ., 2022, N 2 (28), էջ 110-129:
50. Մահմեդական բնակչության 1919 թ. Զոդ-Բասարգեչարյան խռովությունը Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի զինվորական ներկայացուցիչ գնդապետ Քլայվ Թեմպերլիի գործունեության համատեքստում // Աշխատություններ Հայաստանի Պատմության Թանգարանի № 1 (9), Երևան, 2022, էջ 124-149։
51. Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրը Թիֆլիսում 1920 թ. ապրիլին կայացած վեհաժողովում և Անդրկովկասում գործող եվրոպական պետությունների ռազմաքաղաքական ներկայացուցչությունների դիրքորոշումը// Աշխատություններ Հայաստանի Պատմության Թանգարանի № 2 (10), Երևան, 2022, էջ 77-93:
52. Գրիգորյան Ավետիս, Բոբոխյան Արսեն, Օպերացիա «Զոդ»․ Ինչպես Հայաստանը 1919-ին պահեց Սոթքի բնագիծը, Երևան, Newmag, 2022, 404 Էջ // Պատմություն և մշակույթ. Հայագիտական հանդես. Հատոր 1 ((17) Գի¬տական հոդվածների ժողովածու). Հայագիտական հանդես, Եր., ԵՊՀ հրատ., 2022, էջ 265-268:
53. The Suppression of the 1919 anti-armenian unrest of the muslim population in the Zod-Basargechar region and the restoration of the territorial integrity of Republic Of Armenia in the context of the activity of colonel Clive Temperley, The military and political representative of Great Britain// Fundamental Amenology (Electronical Journal) № 2 (16), 2022, pp. 79-115, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ: անգլերեն:
54. Russian-Armenian Agreement of August 10, 1920 and Military-Political Position of the Representations of the European Countries in Transcaucasia and the Republic of Armenia// History and Culture. Journal of armenian studies, Yerevan, YSU Press, 2022, N 2 (18), 161-170:
55. Ռազմական ուսուցման կազմակերպումը և հայկական բանակի հայացման գործընթացը 1918-1920 թթ. // Հայկական զինուժը Առաջին աշխարհամարտի տարիներին, Եր., 2019, էջ 45-67:
56. Առաջին հանրապետության միլիցիայի և բանակի տարեգրությունից, Դրօշակ, 5 (1651), մայիս, 2021, էջ 23-26:
57. Հայաստանի Հանրապետության հետախուզությունը 1918-1920 թթ., Դրօշակ, 5 (1651), մայիս, 2021, էջ 27-29:
58. Հայկական Խաչիսար-Չարդախլուն 1980-90-ական թթ., «Աշխատություններ Հայաստանի պատմության թանգարանի», ՀՀ անկախության 30-ամակին նվիրված գիտաժողով, հատոր 8, Եր., 2021, էջ 318-326:
59. Մահմեդական բնակչության 1919 թ. հակահայկական խռովության ճնշումը Զոդ-Բասարգեչարի շրջանում և հայկական պետականության ամբողջականության վերահաստատումը (մաս 2 և վերջին), Դրօշակ, N 5, 2022, էջ 23-27:
60. Մահմեդական բնակչության 1919 թ. հակահայկական խռովության ճնշումը Զոդ-Բասարգեչարի շրջանում և հայկական պետականության ամբողջականության վերահաստատումը (մաս 2 և վերջին), Դրօշակ, N 6, 2022, էջ 22-31:
61. Պրոֆեսոր Վանիկ Վիրաբյանի խոսքը //Հատիկյան Հ․, Արևմտահայությունն Օսմանյան հատուկ ծառայությունների թիրախում 1878-1923 թթ․, Երևան, ՀՀ ԱԱԾ Գիտաուսումնական կենտրոն, 2016, էջ 14-24։

Մասնակցություն գիտաժողովներին
• Հայաստանի Հանրապետություն - 100 Միջազգային Գիտաժողով։ Վանիկ Վիրաբյան – Հայաստանի Հանրապետության անվտանգության համակարգի ստեղծման գործընթացը (1918-1920 թթ.), ԵՐԵՎԱՆ, մայիս, 2018․
• ՀՀ անկախության 30 ամյակին նվիրված Գիտաժողով։ 28-30.09. 2021, Վանիկ Վիրաբյան, պ.գ.դ., պրոֆ․// Հայկական Խաչիսար- Չարդախլուն 1980-90-ական թթ.:
• Միջազգային Գիտաժողով։ Եվրոպան և Հարեվան Երկրները։ 13 հոկտեմբերի, 2022 թ․ // Վիրաբյան Վանիկ, Եվրոպական և ռուսական հատուկ ծառայությունների հակամարտությունը Անդրկովկասում 1918-1920 թթ., Խ․ Աբովյանի անվան ՀՊՄՀ։
• Հայկական լեռնաշխարհի պատմամշակութային ժառանգությունը. 23-25 հոկտեմբերի, 2022// Վիրաբյան Վանիկ, ՀՀ արտաքին քաղաքական ռազմավարությունը Անդրկովկասում Մեծ Բրիտանիայի քաղաքական առաքելության գործունեության համատեքստում 1920 թ.:
• «Քաղաքակրթություններ և պատերազմներ», միջազգային գիտաժողով՝ նվիրված «Պատմաբանի օրվան». Պատմության ֆակուլտետ. Երևանի Պետական համալսարան. 1-2 դեկտեմբերի, 2022 թ.// Վիրաբյան Վանիկ, ՀՀ դաշնակիցների ռազմավարությունը միջէթնիկ-տարածքային հակամարտություններում և 1920 թվականի հայ-թուրքական պատերազմում:

Դրամաշնորհի/թեմայի ղեկավարում/մասնակցություն
1. Հայկական զինուժը 1914-1920 թթ. // Հայաստանի Հանրապետություն / 18T-6A068 – 2018:
2. «Հայաստանը Անդրկովկասում եվրոպական երկրների ռազմա¬քաղա¬քական ներկայացուցչու¬թյունների հետ փոխհարաբերությունների համատեքստում (1917-1920 թթ.)» (21T-6A102)- 2021 թ․

Պարգևներ
• 2003 թ. - Վաստակագիր ՀՊՃՀ-ի հիմնադրման 70-ամյակի կապակցությամբ՝ ի գնահատումն համալսարանում երկարամյա բեղմնավոր գործունեության և ներդրած ավանդի:
• 2008 թ. - Շնորհակալագիր ՀՊՃՀ 75-ամյակի առթիվ՝ ի գնահատումն ՀՊՃՀ-ում բարեխիղճ աշխատանքի:
• 2009 թ. -ՀՊՃՀ (Պոլիտեխնիկ) սահմանած լավագույն մենագրության առաջին մրցանակ:
• 2013 թ. - Շնորհակալագիր ՀՊՃՀ 80-ամյակի առթիվ՝ ի գնահատումն ՀՊՃՀ-ում բարեխիղճ աշխատանքի:
• 2014 թ․ -Շնորհակալագիր Հայաստանի Հանրապետության Ոստիկանության զորքերի կողմից ակտիվ համագործակցության համար։
• 2022 թ․ - Պատվոգիր Խաչատուր Աբովյանի անվան Հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի 100 ամյակի առթիվ՝ անբասիր աշխատանքի և երիտասարդ մասնագետների պատրաստման գործում ունեցած ներդրման համար։

ORCID ID https://orcid.org/0000-0002-8874-1780 

Լեզուներ՝ հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն