ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

Նախորդ դարի 40-ական թվականներից Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական ինստիտուտում Փիլիսոփայություն առարկայի դասավանդումն իրականացնում էր Մարքսիզմ-լենինիզմի հիմունքների ամբիոնը՝ սկզբում Պատմության, ապա նաև` Բանասիրական ֆակուլտետներում:

1948թ. այն իրականացնում է նորաստեղծ Հոգեբանության-տրամաբանության ֆակուլտետը (գոյատևում է մինչև 1956 թ.), իսկ 1956 թվականից՝ Քաղաքատնտեսության ամբիոնը: 1961 թ. Տաճատ Ալեքսանյանի գլխավորությամբ Փիլիսոփայության ամբիոնը վերաբացվում է:

Տարբեր տարիներին ամբիոնը ղեկավարել են պրոֆեսորներ Աշոտ Թելունցը, Աղասի Խաչատրյանը, Ալբերտ Սահակյանը, Վահագն Աբրահամյանը:

2006թ. Համալսարանում Սոցիոլոգիա և մանկավարժություն մասնագիտության բացման արդյունքում Փիլիսոփայության ամբիոնը վերանվանվում է Փիլիսոփայության և սոցիոլոգիայի ամբիոն, իսկ 2009 թ. Փիլիսոփայության և սոցիոլոգիայի ամբիոնը տարալուծվում է երկու` Փիլիսոփայության և Սոցիոլոգիայի և Սոցիալական աշխատանքի ամբիոնների:

2011 թ. ՀՊՄՀ-ում ստեղծվում է Մետափիլիսոփայության, փոխակերպական տրամաբանության և փաստարկման տեսության միջազգային գիտահետազոտական ինստիտուտը (նախագահ` ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյան), որը նպատակ ուներ կազմակերպել և զարգացնել նշված ոլորտների հետազոտությունները, Ինստիտուտի աշխատանքներում ներգրավել դասախոսների և ուսանողների, հրատարակել Ինստիտուտի աշխատակիցների գիտական աշխատանքները «Իմաստություն» պաշտոնական հանդեսի եռալեզու պարբերականում և կատարված գիտահետազոտական աշխատանքների արդյունքները ներդնել մանկավարժական պրակտիկայում:

Ինստիտուտն ուներ իսկական, արտասահմանյան և պատվավոր անդամներ, համագործակցում էր միջազգային գիտահետազոտական կառույցների հետ, կարևորվում էր մետափիլիսոփայության էության և զարգացման հեռանկարների, լեզվի փիլիսոփայության, 21-րդ դարի փիլիսոփայության հիմնահարցերի զարգացումների կանխատեսման, փոխակերպական տրամաբանության կանոնների, փոխակերպվող հասարակության հիմնախնդիրների, փաստարկման ընթացքում համոզման և այլ հարցերի հետագա մշակումը, համակարգումն ու գործնական կիրառման հանձնարարականների առաջադրումը:

Առաջադրված խնդիրներն իրագործելու նպատակով ՀՊՄՀ-ի, Փիլիսոփայության միջազգային ակադեմիայի (հիմնադիր նախագահ՝ ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյան, համանախագահներ՝ ակադեմիկոսներ, Եվանգելոս Մոութսոուպոուլոս (Հունաստան) և Հանս Կոհլեր (Ավստրիա)) և Հայոց փիլիսոփայական ակադեմիայի (հիմնադիր նախագահ՝ ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյան) համագործակցության արդյունքում 2011թ. ձևավորվում է Տրամաբանության, տեսական և գործնական փիլիսոփայության, մշակութաբանության ամբիոնը, որի անդամներն ընդգրկված էին Ինստիտուտի կազմում:

Նույն թվականին ամբիոնի պրոֆեսոր ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյանի նախագահությամբ ստեղծվում է ՀՀ ԲՈՀ-ի 064 փիլիսոփայության և հոգեբանության մասնագիտական խորհուրդը, որի կազմում ընդգրկվում են ամբիոնի պրոֆեսորները:

2012 թ. Կրթության, հոգեբանության և սոցիոլոգիայի ֆակուլտետի կազմում գործառնող երկու՝ Փիլիսոփայության (ամբիոնի վարիչ՝ Վահագն Աբրահամյան) և Տրամաբանության, տեսական և գործնական փիլիսոփայության, մշակութաբանության (ամբիոնի վարիչ Հասմիկ Հովհաննիսյան), ամբիոնների միավորման արդյունքում հիմնվում է Փիլիսոփայության և տրամաբանության համահամալսարանական ամբիոնը, որի կազմում ընդգրկված էին փիլիսոփայական գիտությունների վեց դոկտորներ և ութ թեկնածուներ:

2015 թ. Ինստիտուտի նախագահ և ամբիոնի պրոֆեսոր ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյանի մահից հետո ՀՊՄՀ-ի Մետափիլիսոփայության, փոխակերպական տրամաբանության և փաստարկման տեսության միջազգային գիտահետազոտական ինստիտուտը լուծարվում է: Իմաստություն հանդեսի (կայք էջ՝ http://wisdomperiodical.com) հրապարակումը և Փոխակերպական հասարակության հիմնախնդիրները. մեթոդաբանական և մեթոդական տեսանկյուններ ՀՀ գիտության պետական կոմիտեի կողմից ֆինանսավորվող բազային ծրագրի իրականացումը ստանձնում է Փիլիսոփայության և տրամաբանության ամբիոնը:

2016 թ. նոյեմբերի 3-ից Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի գիտական խորհուրդի որոշմամբ ամբիոնը վերանվանվել է Ակադեմիկոս Գեորգ Բրուտյանի անվան փիլիսոփայության և տրամաբանության:

Ամբիոնը համագործակցում է մի շարք արտասահմանյան համալսարանների և միջազգային գիտահետազոտական կենտրոնների հետ (մասնավորապես՝ Սոցիալ-հումանիտար կրթության ինստիտուտ (Բելոռուս), Բելոռուսի պետական համալսարան, Սանկտ-Պետերբուրգի պետական ճարտարագիտական-տնտեսագիտական համալսարան, Սանկտ-Պետերբուրգի պետական տնտեսագիտական համալսարան, Մոսկվայի Մ. Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարան, ՌԴ ԳԱԱ փիլիսոփայության ինստիտուտ, Տուրկուի համալսարան (Ֆինլյանդիա), Չեխիայի ԳԱԱ փիլիսոփայության ինստիտուտ, Ամստերդամի համալսարան, Հաղորդակցության և համակարգչային սիստեմների ինստիտուտ (Աթենք), Բուխարեստի ազգային ակադեմիա (Ռումինիա), Ուկրաինայի ԳԱԱ փիլիսոփայության ինստիտուտ, Կոնեկտիկուտի (ԱՄՆ) համալսարան, Հռետորության բուլղարական ընկերակցություն), Պիտեր Պազմանի կաթոլիկ համալսարան (Հունգարիա), Հարավարևմտյան համալսարան (Չինաստան) և այլն:

Ամբիոնը նաև համագործակցում է մի շարք միջազգային հեղինակավոր ամսագրերի հետ, մասնավորապես՝  Training, Language and Culture (TLC) (https://rudn.tlcjournal.org/index.html), Scientia Paedagogica Experimentalis (SPE) (https://www.lotuswebtec.com/en/journals/scientia-paedagogica-experimentalis-spe-journals), Communication & Cognition (CC) (https://www.lotuswebtec.com/nl/journals/communication-cognition-cc-journals) և այլն:

ՀՊՄՀ-ի բակալավրիատում ամբիոնն իրականացնում է 19, մագիստրատուրայում՝ 13, ասպիրանտուրայում՝ 1 առարկա:

Ամբիոնի ուսումնամեթոդական, գիտական և կրթության կազմակերպչական գործունեությունն արտացոլված է Ամբիոնի բլոգում (http://chairoflogicphiloscult.wordpress.com/):

2013-2015 թթ. ՀՊՄՀ մագիստրատուրայում և բակալավրիատի որոշ ֆակուլտետների հեռակա բաժիններում Ամբիոնն իրականացնում է հեռավար ուսուցում Moodle ծրագրի (lsaran.com), իսկ 2016 թ.` Google Classroom-ի հարթակներում:

Կանոնադրություն